کاربرد ژئومورفولوژی در ارزیابی و تولید نقشه های تناسب زمین در شهرستان بهبهان

چکیده: با توجه به محدودیت منابع و وابستگی روزافزون بشر به آن، چنانچه بهره برداری، بدون ارزیابی صحیح صورت گیرد، مشکلات فراوانی به بار می آورد. استفاده بهینه از خاک، منابع آبی و راه های کاهش و پیش بینی مشکلات مربوط به آن ها، همواره از اهداف برنامه ریزان و کاربران در توسعه ی کشاورزی صحیح و اصولی بوده است تا بتوانند با وارد کردن کمترین خسارت به محیط، حداکثر بازده را از حداقل منابع به دست آورند. تعیین قابلیت و استعداد اراضی با توجه به میزان تناسب اراضی و خصوصیات ژئومورفولوژیکی به عنوان روشی برای دستیابی به کشاورزی پایدار است. برای دستیابی به این منظور در این پژوهش، مدل ahpفازی، به کار گرفته شد. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق شامل اطللاعات ژئومورفولوژیکی منطقه، زمین شناسی، توپوگرافی و ... بود که هر کدام از این لایه ها گردآوری، بررسی و تحلیل شده است. نهایتا پس از اجرای مدل مذکور، در نقشه های طبقه بندی شده ی پایانی، مکان های با تناسب زیاد و بسیار زیاد برای کاربری کشاورزی، شناسایی و مساحت این محدوده ها یک بار با تاثیر وزن های حاصل از مدل ahp و بار دیگر بدون تاثیر وزن های حاصل، محاسبه و مقایسه شد. با بررسی و مقایسه ی نقشه ی وضع موجود کاربری کشاورزی و نقشه ی گامای فازی(9/0)، مشخص شد که منطقه مورد مطالعه، پتانسیل بالایی در پیشرفت و گسترش کاربری مذکور دارد. در مجموع، هم اکنون زراعت دیم و آبی، 420838/739 کیلومتر مربع از کل مساحت محدوده ی شهرستان بهبهان را در بر گرفته است، در حالی که مساحت مناطق با تناسب زیاد و بسیار زیاد در نقشه ی گامای 9/0، 1235 کیلومتر مربع به دست آمد. همچنین با توجه به نتایج پژوهش، می توان تاثیر عوامل ژئومورفولوژیکی را در تناسب زمین، به وضوح مشاهده کرد، چرا که متناسب ترین مکان ها، درست در بخش هایی واقع شده اند که شیب و ارتفاع کمتر و به تبع آن، تجمع آبراهه ای و خاک مناسب تری دارند.